Son zamanlarda bilimsel ya da edebi bir alan dışındaki olgular içinde veri kavramını kullanıyoruz. Sen de farkında mısın bu durumun? Günden güne geliştirmekte olduğumuz sistemlerle beraber veri kavramını daha çok duyar olduk öyle değil mi?
Veri Nedir?
Muhtelif alandaki bilgi dağarcığımızı genişletmek adına eriştiğimiz olgu, kavram, talimat gibi iletişime, yorumlamaya ve işleme uygun her kavrama veri diyoruz. Kaydedilebilir olan bu bilgilerle beraber muhafaza edilecekleri bir mecrayı da oluştururuz.
Veri Tabanı Nedir?
Bilgi girişiyle beraber git gide büyüyerek birbiriyle ilişkili bir veri kümesi oluştururuz. Elimizdeki veri kümesinin düzenlenmesi, depolanması ve sorgulanması için kurduğumuz sisteme ise ‘Veri Tabanı’ deriz. Bilgisayar ortamında sakladığımız verileri bu sistemle beraber düzenli hale getiririz.
Neden Veri Tabanı Kullanılır?
Sahip olduğumuz verileri saklamak ve rahatlıkla erişebilmek için geleneksel diye adlandırdığımız yaklaşımla ayrı ayrı dosyalarda gruplandırarak tutmayı tercih ederiz. Lakin git gide artan veriler ve bunlara aynı anda erişmekte zorluklar çıkması geleneksel yaklaşımı yetersiz kıldı. Keza basit bir web uygulamasından uluslararası kuruluşların büyük ve karışık verilerine kadar pek çok alanda veri tabanı uygulamalarına ihtiyaç duyuyoruz. Bundan ötürü veri tabanları işlevsellik kazanmasıyla beraber işlerimizi daha etkili yapabilmemiz adına ihtiyaç haline geldi.
Veri Tabanı Örnekleri
Ticari bir şirket: Müşteri, Ürün, Satış, Ödeme, Teslimat bilgileri
Banka: Müşteri, mevduat, kredi kartı, kredi bilgileri
Okul: Öğrenci, Öğretmen, İdare, Sınıf, Sınav
Bunlarla beraber teknik olarak da text, excel, binary dosyalar gibi birçok dosya tipi veriyi de saklamak maksadıyla tutabiliriz.
Peki veri tabanını tanımlarken birbiriyle ilişkili verilerden meydana geldiğine değinmiştik. Öyleyse elimizdeki verileri saklamak adına kullandığımız tabloların oluşturduğu ‘İlişkisel Veri Tabanları’na bakalım.
İlişkisel Veri Tabanları
İlişkisel veri tabanlarının en mühim özelliği tablolardan oluşmasıdır. Tablo kavramına veri tabanı bazında yüklediğimiz anlamı günlük hayattan ilişkilendirmemiz gerekirse kullandığımız listenin karşılığı olduğunu söyleyebiliriz. Tabloları bu noktada önemli kılan etken birbirleri ile ilişki içinde olmalarıdır. Böylelikle verileri farklı tablolar halinde saklayabiliriz. Bu sayede ise daha fazla veriyi daha az alanda tutmayı başarırız.
Öyleyse Veri Tabanı Yaklaşımının Avantajları Nelerdir?
- Ortak veri tekrarını önleriz
- Verilerin merkezi denetimini ve tutarlılığını sağlarız
- Veri paylaşımını sağlarız
- Her kullanıcıya yalnız ilgilendiği, alışık olduğu kolay, anlaşılır yapılarda sunarız
- Veri bütünlüğünün gerekli olmasını sağlarız
- Güvenlik ve gizliliği istenilen düzeyde tutarız
- Yedekleme, yeniden başlatma, onarma gibi işletim sorunlarına çözüm getiririz
- Sunulan çözümleme, tasarım ve geliştirme araçları ile uygulama yazılımı geliştirmeyi kolaylaştırırız.
Veri Tabanı Yönetim Sistemi Nedir?
Veri tabanı yönetim sistemi, veri tabanlarını oluşturma ve yönetme adına kullandığımız sistem yazılımıdır. Bu sistemler sayesinde kullanıcılara ve programcılara sistematik bir yolla veriyi oluşturarak yönetmelerini, geri almalarını, güncellemelerini sağlarız. Sistemin işleyişi, uygulamalar ve veri tabanı arasında arayüz olarak hizmet vermesiyle işler. Son kullanıcılar veyahut uygulama programlarıyla birlikte verileri sürekli organize edilebilir ve erişilebilir kılarız.
Bu sistemlere örnek vermemiz gerekirse:
- Oracle database
- Informix
- Microsoft Access
- MS SQL Server
- Microsoft Visual FoxPro
- MySQL
- SQLite
gibi programlardır.
Son olarak değinmemiz gerekirse, veri tabanı yönetim sistemi sayesinde eşzamanlılık, güvenlik, veri bütünlüğü ve olağan yönetim adımlarını sağlayabiliriz. Yedekleme, kurtarma, performans izleme/ayarlama ve bunlarla beraber çeşitli özellikleri olan veri tabanı sistemleri hayatımıza işlevsellik ve kolaylık kattığı için gün geçtikçe daha fazla önem verdiğimiz bir kavram haline geliyor.
